همشهری- پریسا نوری: جهانگیر الماسی که در کارنامه هنری‌اش آثار به‌یادماندنی و قابل دفاع کم ندارد، چند سالی است از دنیای بازیگری فاصله گرفته و مشغول نوشتن فیلمنامه است. وقتی دلیلش را جویا می‌شویم، می‌گوید: «از بازیگری بیزار شده‌ام، چون در این سینما، بازیگران با رابطه و سفارش انتخاب می‌شوند؛ نه به واسطه هنر و بازیگری‌شان.» و بلافاصله تأکید می‌کند: «البته حساب تئاتر فرق دارد.» با این هنرمند به میدان امام‌خمینی(ره) و محدوده خانه تهران سر زدیم که ۴۰ سال پیش مجموعه تلویزیونی «ستارخان» را آنجا کارگردانی کرده بود. الماسی در آستانه ۷۰ سالگی حافظه‌ای بسیار قوی دارد؛ خاطرات آن روزها را با جزئیات به ذهن سپرده و برایمان مرور می‌کند.
متناسب با همه اقشار
دور تا دور خانه تهران یا عمارت بلدیه به‌عنوان کارگاه ساختمانی حصارکشی شده و کارگران در سرمای زیر صفر درجه پایتخت مشغول کارند. الماسی در بدو ورود به محوطه کارگاهی با کارگران خوش و بش می‌کند و پس از گرفتن عکس یادگاری از آنها می‌خواهد کلاه ایمنی بر سر بگذارند و مراقب سلامتی‌شان باشند. ساختمان در ۴ طبقه طراحی شده و دسترسی طبقات با پلکان و رمپ فراهم است. مجتبی پاکدامن، مدیر پروژه که همراه‌مان است، توضیح می‌دهد: «گرچه نمای بیرونی این مجموعه مشابه ساختمان قدیمی بلدیه طراحی شده تا حس تاریخی آن حفظ شود و یادآور تاریخ تهران باشد، اما طراحی داخلی آن مدرن و متناسب با نیازهای همه اقشار جامعه است؛ به‌طوری که افراد توانیاب، سالمندان و مادرانی که کالسکه کودک همراه دارند به همه طبقات ساختمان دسترسی داشته باشند.»
پاتوق عمومی شهروندان
نمای ساختمان با طاق‌های آجری، ستون‌های گچی و در و پنجره‌های مشبک چوبی مورد توجه الماسی قرار می‌گیرد. او می‌گوید: «این سبک معماری همراه رنگ آجری و سفید مخصوص ایرانی‌هاست.» او دستی به یکی از ستون‌های به کاررفته در ایوان می‌کشد و ادامه می‌دهد: «کار شهرداری برای بازآفرینی و تولد دوباره این بنای تاریخی باحفظ هویت و بهره‌گیری از معماری اصیل ایرانی قابل تحسین است؛ به شرطی که این قبیل فضاها فقط مخاطب خاص نداشته باشند و کاربری‌شان به‌گونه‌ای تعریف شود که همه اقشار جامعه بتوانند از آنها استفاده کنند. خانه شهر متعلق به همه تهرانی هاست.» مدیرپروژه اطمینان‌خاطر می‌دهد که در هر طبقه متناسب با کاربری آن فضاهای مختلفی ازجمله آمفی‌تئاتر، موزه، کافه‌کتاب، کافی‌شاپ و عکسخانه طراحی شود و حتی بام عمارت هم با طراحی فضای سبز به‌صورت بام سبز به‌عنوان پاتوق سبز در اختیار عموم شهروندان قرار گیرد.
بازگشت به لوکیشن ۴۰ سال پیش
جهانگیر الماسی در بالکن وسیع عمارت که مشرف به میدان امام خمینی و چشم‌اندازش نمایی از ساختمان مخابرات و جنوب خیابان لاله‌زار است، می‌ایستد و به ساختمان بانک تجارت در شرق ساختمان اشاره می‌کند، می‌گوید:
«یادش بخیر! سال ۱۳۶۰ کارگردانی مجموعه ستارخان را بر عهده داشتم. می‌خواستیم پلان فتح تهران را بگیریم و برای پیدا کردن لوکیشن مناسب که تهران قدیم را به تصویر بکشد به اینجا آمدیم و روبه‌روی همین ساختمان بانک تجارت که آن موقع نامش بانک بازرگانی و استقراضی بود، کار را ضبط کردیم.» به خیابان و ماشین‌هایی که در شلوغی و آلودگی هوا در ترافیک مانده‌اند، نگاهی می‌اندازد و ادامه می‌دهد: «حالا را نبینید که اینجا اینقدر شلوغ شده است. آن زمان‌ها اطراف این میدان خیلی خلوت بود و بیشتر اوقات چندتایی پیکان و ژیان و ماشین‌های خارجی قدیمی در خیابان دیده می‌شد.»
گاو ماشینم را خورد
صحبت از ماشین‌های قدیمی که می‌شود خاطره دیگری به یاد می‌آورد و می‌گوید: «هر چند الان از رانندگی متنفر هستم، ولی در جوانی عشق ماشین بودم و زیاد رانندگی می‌کردم. یادم هست دوران دانشجویی ژیان داشتم، با ماشینم به یک روستا رفته بودم؛ همین که غافل شدم یک گاو آمد و نصف ماشینم را خورد!» تعجب ما را که می‌بیند، ادامه می‌دهد: «بخشی از بدنه و کاپوت ماشینم از جنس فایبرگلاس بود و ظاهرا گاوها از بوی فایبرگلاس خوششان می‌آید و اگر رنگش هم سبز باشد که اصلا از آن نمی‌گذرند، ولی برایم عجیب است که ژیان من رنگش خاکی بود با این حال تا به‌خودم جنبیدم دیدم سپر و بخشی از بدنه را کنده و خورده است.»
خیابان پشت شهرداری معروف بود
دستانش را روی حلبی پر از آتشی که کارگران برای فرار از سرما فراهم کرده‌اند، گرم می‌کند و دوباره گریزی به خاطراتش می‌زند: «قدیم‌ها جوان‌هایی که از شهرستان به تهران می‌آمدند حتما به ۲ جا سر می‌زدند؛ یکی میدان راه‌آهن بود که اطرافش مسافرخانه های ارزان‌قیمت زیادی پیدا می‌شد و یکی دیگر هم همین میدان توپخانه و خیابان لاله‌زار به‌خاطر سینماها و فضاهای تفریحی‌اش بود. خیابان پشت شهرداری هم محل معروفی برای خرید و فروش اجناس سرقتی و دست دوم بود. اصطلاحا می‌گفتند هر جنس ارزان که می‌خواهید به پشت شهرداری بروید. خوشبختانه الان از این خبرها نیست. پلیس و دستگاه‌های امنیتی با دوربین همه‌چیز را به‌خوبی رصد می‌کنند و این محدوده کاملا امن شده است.»
درباره ساختمان بلدیه
۱۰۰ سال پیش ساختمان شهرداری یا همان بلدیه در ضلع شمال میدان توپخانه (میدان امام خمینی) ساخته شد. این ساختمان به دلایلی در سال ۴۸ تخریب و به پارکینگ اتوبوس‌های بین‌شهری تبدیل شد. حالا چند سالی است که بازآفرینی این خانه تاریخی با همان سبک و سیاق در دستور کار سازمان عمرانی مناطق شهرداری تهران قرار گرفته و قرار است به‌زودی درهای این عمارت با کاربری فرهنگی و تفریحی به روی مردم باز شود.
نظر شما